Αίγινα: Εντοπίστηκε σε ανασκαφή η πρώτη γνωστή περίπτωση ατόμου με σύνδρομο Down κατά την αρχαιότητα στην Ελλάδα

 

Η έρευνα αποκάλυψε τη μοναδική, γνωστή μέχρι σήμερα, περίπτωση συνδρόμου Down στην αρχαία Ελλάδα σε έναν σκελετό μικρού παιδιού που εντοπίστηκε στο μυκηναϊκό οικισμό κοντά στο χωριό Λαζάρηδες, στην Αίγινα. Εκεί φαίνεται πως έζησε ένα κοριτσάκι ηλικίας 12-16 μηνών περίπου, το οποίο πιθανόν να υπέφερε από σοβαρή ασθένεια, ενδεχομένως συνδεδεμένη με το σύνδρομο Down. Η έρευνα δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Nature Communications».

Ο σκελετός βρέθηκε θαμμένος φορώντας ένα όμορφο περιδέραιο με 93 χάντρες από φαγεντιανή και υαλόμαζα, καθώς και έξι από κορναλίνη. Αυτά τα ευρήματα αντιπροσωπεύουν στοιχεία της φροντίδας και της προσοχής που φαίνεται να έλαβε το παιδί κατά τη διάρκεια της ζωής του αλλά και των τελευταίων του στιγμών.

Η ανασκαφή που πραγματοποιείται κοντά στο ημιορεινό χωριό Λαζάρηδες, στην ανατολική Αίγινα, ξεκίνησε το 2005 από το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ). Μέχρι σήμερα, η έρευνα έχει αποκαλύψει έναν οικισμό με το νεκροταφείο του.Τα ευρήματα, όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η διευθύντρια της ανασκαφής, ομότιμη καθηγήτρια Αρχαιολογίας στο ΕΚΠΑ, Νάγια Πολυχρονάκου- Σγουρίτσα, καταδεικνύουν ότι ο οικισμός των Λαζάρηδων άκμασε στους δύο αιώνες της Ανακτορικής περιόδου (τον 14ο και τον 13ο αιώνα π.Χ.) και διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στα δρώμενα της εποχής στον ευρύτερο Αργοσαρωνικό κόλπο.

Το 2010, η ανασκαφή στον οικισμό έφερε στο "φως" ένα αναπάντεχο εύρημα - έναν μικρό, κιβωτιόσχημο τάφο που χρονολογείται στον 13ο αιώνα π.Χ. Αυτό το εύρημα αποδείχθηκε σύντομα συγκινητικό για τους αρχαιολόγους, καθώς περιείχε τα οστά ενός μικρού παιδιού μαζί με ένα περίτεχνο περιδέραιο. Αμέσως μετά την ανακάλυψη, το εύρημα μεταφέρθηκε στη Μονάδα Συντήρησης του Μουσείου Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Τέχνης του ΕΚΠΑ, προκειμένου να υποστεί προσεκτικό καθαρισμό και συντήρηση.

Η βιοαρχαιολόγος Δρ. Ελεάννα Πρεβεδώρου, μετά από οστεολογική έρευνα στο σκελετικό υλικό, διαπίστωσε ότι το κοριτσάκι παρουσίαζε μορφολογικά χαρακτηριστικά σκελετικών αλλοιώσεων, υποδηλώνοντας σοβαρή και ενδεχομένως μακροχρόνια ασθένεια ή ασθένειες. Σύμφωνα με τη Δρ. Πρεβεδώρου, πρόκειται για ένα κοριτσάκι που έζησε με έντονους πόνους, περνώντας μεγάλο μέρος, αν όχι όλη τη ζωή του, πολύ άρρωστο.

Οι γενετικές αναλύσεις που διενεργήθηκαν στο Ινστιτούτο Max Planck αποκάλυψαν ότι το κοριτσάκι είχε επίσης σύνδρομο Down. Ωστόσο, δεν είναι ακόμη σαφές κατά πόσο τα σοβαρά προβλήματα υγείας που εντοπίστηκαν συνδέονταν αποκλειστικά με το σύνδρομο Down.

Το εύρημα είναι εξαιρετικά σημαντικό, καθώς αποτελεί την πρώτη γνωστή περίπτωση συνδρόμου Down κατά την αρχαιότητα στην Ελλάδα. Όπως επισημαίνει η ομότιμη καθηγήτρια του ΕΚΠΑ, Νάγια Πολυχρονάκου-Σγουρίτσα, είναι πιθανόν να υπάρχουν και άλλες περιπτώσεις που δεν έχουν εξεταστεί από κορυφαία ινστιτούτα, όπως το Max Planck.

 

Σύνδεσμος για την επιστημονική δημοσίευση:

https://www.nature.com/articles/s41467-024-45438-1

Μαρία Κουζινοπούλου

Φωτογραφίες από την ανασκαφή στους Λαζάρηδες της Αίγινας, όπου απεικονίζονται: ο κιβωτιόσχημος τάφος, το χώμα με τα οστά του μωρού και χάντρες από το περιδέραιο και το περιδέραιο. Copyright: Αρχείο ανασκαφής Λαζάρηδων