Leyte Gulf 23-26/10/1944,η το ψυχορράγημα της τρίχρονης ιαπωνικής κυριαρχίας στον Ειρηνικό.
‘’I came out of Bataan and I shall return’’ (20/03/1942)
‘’I have returned. By the grace of Almighty God,our forces stand again on Phillippines soil’’ (20/10/1944)
(Douglas Mac Arthur,αρχηγός επιτελείου του στρατού των ΗΠΑ,μετά τη την ντροπιαστική ήττα που τον οδήγησε στην εγκατάλειψη των Φιλιππίνων και στην θριαμβευτική επιστροφή του αντίστοιχα).
Οι άνεμοι του πολέμου είχαν αλλάξει πιά στο δεύτερο μεγάλο μέτωπο του Β’ Π.Π. και συγκεκριμένα στον Ειρηνικό ωκεανό (σαν βασικό μέτωπο λογίζεται εκείνο μεταξύ ναζιστικής Γερμανίας και ΕΣΣΔ,ενώ το τρίτο,εξ ίσου σημαντικό αλλά ‘’ξεχασμένο’’ μέτωπο,ήταν εκείνο μεταξύ Κίνας,Ινδίας,Βιρμανίας με τους Κινέζους,,τον στρατό της βρετανικής Κοινοπολιτείας και τους Αμερικανούς εναντίον των Ιαπώνων).Μετά τη ναυμαχία στα νησιά Μίντγουέι (04-07/06/1942),την νικηφόρο εκστρατεία στο νησί του Γκουανταλκανάλ (09/02/1943),την κατάληψη των Μαριανών,του Παλάου,της Σαϊπάν και του Πελέλιου (15/06-30/09/1944) και τέλος τη συντριπτική ήττα των Ιαπώνων στη ναυμαχία της θάλασσας των Φιλιππίνων (19-20/06/1944),ήταν φανερό ότι η νίκη των ΗΠΑ σ’ αυτό το θέατρο του πολέμου ήταν μόνον ζήτημα χρόνου,αφού οι αεροναυτικές αυτοκρατορικές δυνάμεις είχαν πιά αρχίσει να καταρρέουν κάτω από τα αλλεπάλληλα πλήγματα ενός εχθρού που,τώρα πιά είχε όλα τα ατού στα χέρια του.
Τίποτα δεν θύμιζε τη ζοφερή γιά τους Αμερικανούς περίοδο των αρχών του πολέμου,όμως ο ιαπωνικός στρατός στη ξηρά δεν είχε δεχτεί ακόμα κάποιο αποφασιστικό πλήγμα,με την κυριαρχία του ν’ απλώνεται από την Μαντζουρία μέχρι την ανατολική Κίνα,την Ινδοκίνα και τη Βιρμανία,την Ινδονησία και τις Φιλιππίνες .Όσο δε γιά το δε ηθικό τους βρισκόταν τόσο ψηλά,όπου σύμφωνα με τον κώδικα ‘’Μπουσίντο’’ αλλά και την παράδοση των σαμουράι,λαός και ένοπλες δυνάμεις ήταν αποφασισμένοι να πέσουν μέχρις ενός γιά να προστατέψουν την χώρα τους και τον αυτοκράτορα.
Όμως η διαφαινόμενη απώλεια του ελέγχου του ωκεανού από το αυτοκρατορικό ναυτικό συνιστούσε θανάσιμο κίνδυνο,διότι ούτε η μητροπολιτική Ιαπωνία ούτε οι διάφορες περιοχές και νησιά που ελέγχονταν ακόμα από αυτήν θα είχαν τη δυνατότητα του ανεφοδιασμού,χώρια τον ανελέητο υποβρυχιακό αποκλεισμό που το αμερικανικό ναυτικό είχε επιβάλλει.
Εκείνη λοιπόν την εποχή (τέλη καλοκαιριού του 1944) οι Αμερικανοί σχεδίαζαν το επόμενο βήμα τους και υπήρχαν δύο απόψεις γιά την συνέχιση του πολέμου.
Το ναυτικό και ο επικεφαλής του ναύαρχος Κίνγκ (Ernest J. King) πρότεινε να παρακαμφθούν οι Φιλιππίνες και να γίνει άμεση επίθεση στο νησί της Φορμόζας ,το οποίο βρισκόταν πάνω σε όλες τις γραμμές του από θαλάσσης και αέρος ανεφοδιασμού των ιαπωνικών ενόπλων δυνάμεων.Αν καταλαμβανόταν η Φορμόζα,τότε οι ιαπωνικές φρουρές σε όλα τα νησιωτικά συμπλέγματα θα στερούνταν τα απαραίτητα εφόδια και θα αφήνονταν να λιμοκτονήσουν.Ήταν ένα σχέδιο τολμηρό,είχε τις δυσκολίες του αλλά,αν πετύχαιναι πιθανότατα θα συντόμευε τον πόλεμο.
Το δεύτερο σχέδιο ήταν του στρατού,το οποίο προέβλεπε άμεση προσβολή-απόβαση σε ένα από τα μεγάλα νησιά των Φιλιππίνων και τη συντριβή των ιαπωνικών δυνάμεων κατοχής.Ήταν ένα σχέδιο λιγότερο επικίνδυνο από εκείνο του ναυτικού αλλά ήταν φανερό ότι τραβούσε σε μάκρος τις εχθροπραξίες ...Ένθερμος υποστηρικτής και εισηγητής αυτού του σχεδίου ήταν ο αρχιστράτηγος Μακ Άρθουρ (Douglas Mac Arthur),ο οποίος μετά την εγκατάλειψη του Κορρεγιντόρ και τη συντριβή στο Μπαταάν της Λουζόν είχε δώσει στον λαό των Φιλιππίνων,αλλά πρωτίστως στον εαυτό του,την υπόσχεση ότι ‘’θα επέστρεφε’’.
Στη σύσκεψη που έγινε υπό τον πρόεδρο Ρούζβελτ (Franklin D. Roosevelt) τελικά αποφασίστηκε ν’ ακολουθηθεί το σχέδιο του στρατού.
Αμέσως μόλις ελήφθη η τελική απόφαση,εκπονήθηκε σχέδιο το οποίο προέβλεπε απόβαση στον κόλπο Λέιτε (Leyte gulf),ο οποίος βρίσκεται στο κέντρο περίπου του συμπλέγματος των Φιλιππίνων,έχει το άνοιγμά του προς τα ανατολικά και τα νότια ενώ σχηματίζεται από τα νησιά Σαμάρ (Samar) στα βόρεια και Λέιτε (Leyte) στα δυτικά,τα οποία χωρίζονταν μόνον από ένα πολύ στενό πέρασμα,το οποίο δεν ήταν πλεύσιμο.
Οι Αμερικανοί θ’ αποβίβαζαν το στρατό εισβολής τους ερχόμενοι από τ’ ανατολικά και όφειλαν να προστρατέψουν με τον στόλο τους το προγεφύρωμα που θα δημιουργούσαν στη παραλία και από τα τέσσερα σημεία του ορίζοντα,μέχρι αυτό να σταθεροποιείτο στην ακτή.
Οι Ιάπωνες,που μειονεκτούσαν σε κάθε παράμετρο που είχε σχέση με την επικείμενη σύγκρουση (70 πλοία παντός τύπου έναντι 300,320 αεροπλάνα έναντι 1500,πολύ χειρότερη ποιότητα καυσίμων γιά πλοία και αεροπλάνα λόγω του αποκλεισμού,κατώτερη ποιότητα πιλότων με λίγες ώρες πτήσης μιά και οι καλύτεροι είχαν πιά χαθεί),ετοίμασαν ένα σχέδιο το οποίο στηριζόταν στην εξαπάτηση.Συγκεκριμένα μιά ομάδα παλιών αεροπλανοφόρων,απογυμνωμένη σχεδόν από αεροσκάφη,υπό τον ναύαρχο Ονίσι (Takijiro Onishi),θα έπαιζε τον ρόλο του δολώματος πλησιάζοντας από τα βορειοανατολικά,ώστε το πανίσχυρο τμήμα του στόλου υπό τον ναύαρχο Χάλσεϊ (William ‘’Bull’’ Halsey) που φύλαγε το βόρειο πέρασμα (στενά του Σαν Μπερναντίνο) με κατεύθυνση γιά τον κόλπο του Λέιτε,να ‘’τσιμπήσει’’ και κυνηγώντας τον στόλο του Ονίσι,να εγκαταλείψει την φύλαξη του προγεφυρώματος,ενώ στο κενό που θα δημιουργείτο θα εισχωρούσε η ομάδα κρούσης (το ισχυρότερο τμήμα του ιαπωνικού στόλου με επικεφαλής τα υπερθωρηκτά Yamato και Mushashi) του ναυάρχου Κουρίτα (Takeo Kurita) που ερχόταν από τα βορειοδυτικά (θάλασσα του Σιμπάιαν) μπαίνοντας στα στενά.Τέλος από το νότιο πέρασμα πρός τον κόλπο του Λέιτε (στενά του Σουριγκάο) θα ερχόταν το τελευταίο τμήμα του ιαπωνικού στόλου υπό τους ναυάρχους Νισιμούρα (Shoji Nisimura) και Σίμα (Kiyohide Shima).
Η απόβαση των αμερικανικών στρατευμάτων εξελίχτηκε ομαλά τις πρώτες ώρες της γιγαντιαίας αυτής σύγκρουσης ενώ η ναυμαχία,η καλύτερα οι τρεις παράλληλες ναυμαχίες που διεξήχθησαν εκείνες τις ημέρες,θέλουν εκατοντάδες σελίδες γιά να περιγραφούν πλήρως αλλά μέσες-άκρες εξελίχτηκαν ως εξής:Στον νότο και στα στενά του Σουριγκάο η πρώτη ναυμαχία εξελίχτηκε σε συντριβή γιά τους Ιάπωνες.Στον βορρά και στη θάλασσα Σιμπάιαν ,ο Χάλσεϊ κατάφερε μερικά πολύ γερά χτυπήματα στον Κουρίτα (βύθιση του Μουσάι και τεσσάρων βαριών καταδρομικών) ,αλλά μόλις πληροφορήθηκε την ύπαρξη του στόλου των αεροπλανοφόρων του Ονίσι ο Χάλσεϊ ‘’τσίμπησε’’ και άφησε τα στενά του Σαν Μπερναντίνο αφύλαχτα με αποτέλεσμα ο Κουρίτα να μπει στον κόλπο του Λέιτε από τα βόρεια,έχοντας ν’ αντιμετωπίσει έναν πολύ αδύναμο σχηματισμό μεταποιημένων εμπορικών πλοίων σε μικρά αεροπλανοφόρα συν κάποια αντιτορπιλλικά υπό τον ναύαρχο Σπράγκ (Clifton Sprague).
.jpg)
Μετά από μεγάλη ταλαιπωρία και αρκετές απώλειες δινόταν η ευκαιρία στον Κουρίτα διαλύοντας τον αδύναμο στόλο του Σπράγκ που βρισκόταν στην πορεία του να μπεί στον κόλπο του Λέιτε και με τα θηριώδη κανόνια των θωρηκτών και των καταδρομικών που του είχαν απομείνει να εξαφανίσει μέσα σ’ ένα λουτρό αίματος το αμερικανικό προγεφύρωμα,να προσφέρει έτσι στην Αυτοκρατορία του Ανατέλλοντος Ηλίου μία περιφανή νίκη,η οποία ίσως βοηθούσε την χώρα του να συζητήσει με τις ΗΠΑ γιά μία ανακωχή η να δώσει την δυνατότητα στις ένοπλες δυνάμεις της την συνέχιση του πολέμου κάτω από καλύτερες συνθήκες από τις ήδη υπάρχουσες.
Και εδώ αρχίζουν τα λάθη από τη πλευρά των Ιαπώνων αλλά και η απρόβλεπτα επιτυχημένη αντίσταση του Σπράγκ,η οποία τελικά ανάγκασε τον Κουρίτα να φύγει,καθώς πληροφορήθηκε ότι ένα ισχυρό τμήμα του στόλου του Χάλσεϊ γύριζε πίσω γιά να τον εγκλωβίσει και να τον καταστρέψει.
Έτσι κάπως έλαβε τέλος η σύγκρουση γιά την κυριαρχία στις Φιλιππίνες με τελικό νικητή τους Αμερικανούς.Οι απώλειες των νικητών ήταν 3000 ναύτες και αεροπόροι,3 αεροπλανοφόρα,3 αντιτορπιλλικά και 255 αεροπλάνα.Γιά τους ηττημένους ,12500 ναύτες και αεροπόροι,4 αεροπλανοφόρα,3 θωρηκτά,10 καταδρομικά,11 αντιτορπιλλικά και 300 αεροπλάνα.
Βλέποντας τώρα με κριτικό μάτι τη τεράστια αυτή σύγκρουση δεν μπορώ να μην επισημάνω κάποια βασικά στοιχεία τα οποία καθόρισαν το τελικό της αποτέλεσμα.Πρώτ’ απ’ όλα η επιλογή του κόλπου Λέιτε ως σημείο της απόβασης.Το ίδιο το νησί,το οποίο επιλέχτηκε υποτίθεται γιά να χρησιμοποιηθεί σαν αεροπορική βάση,ώστε να επισπευστεί η κατάληψη των Φιλιππίνων και να ενταθούν οι βομβαρδισμοί προς την Ιαπωνία,ήταν στο μεγαλύτερο μέρος του ορεινό.Πιό πολύ φαίνεται πως έπαιξε ρόλο η σφοδρή επιθυμία του Μακ Άρθουρ γιά την πολυθρύλητη ‘’επιστροφή’’.
Η μεγαλύτερη όμως στρατηγική γκάφα διεπράχθη από τον Χάλσεϊ.Η λαχτάρα του γιά δράση τον οδήγησε να πιστέψει ότι είχε ξεμπερδέψει με τον Κουρίτα (ο οποίος παρά τις απώλειες παρέμενε επικίνδυνος ) και χωρίς να διστάσει καθόλου οδήγησε ολόκληρο το στόλο που είχε υπό τις διαταγές του (64 πλοία) να κυνηγήσει τα 17 του Οζάβα,αφήνοντας αφύλακτα τα στενά του Σαν Μπερναντίνο.Με την ενέργειά του αυτή παραλίγο να τινάξει τα πάντα στον αέρα και να οδηγήσει τις ένοπλες δυνάμεις της χώρας του σε μία επικών διαστάσεων συντριβή,ξεχνώντας τον λόγο γιά τον οποίο έπαιρνε μέρος στη μάχη.Μπορούσε να καταδιώξει τον Οζάβα με το 1/3 των πλοίων του (δεν χρειάζονταν περισσότερα) και έτσι να καταφέρει να τσακίσει και τον Οζάβα και τον Κουρίτα.Αντ’ αυτών,αναγκάστηκε να εγκαταλείψει το κυνηγητό του Οζάβα όταν έγινε γνωστό το πρόβλημα που δημιουργήθηκε στα στενά και να μη προλάβει ούτε τον Κουρίτα,ο οποίος του ξέφυγε.
Όμως οι Αμερικανοί τη γλίτωσαν γιατί και η ιαπωνική πλευρά διέπραξε ασυγχώρητα σφάλματα.Όταν ο Κουρίτα συνάντησε τον στολίσκο του Σπραγκ αντί να στήσει τον δικό του στόλο σε παράταξη μάχης και να σαρώσει μιά κι’ έξω τα αμερικανικά πλοία,μπαίνοντας ταυτόχρονα χωρίς άλλο εμπόδιο στον κόλπο Λέιτε γιά να καταστρέψει το αμερικανικό προγεφύρωμα,έδωσε εντολή στα πλοία του να κυνηγήσουν,το καθένα μόνο του,όποιον στόχο επέλεγαν.Στο κομφούζιο που ακολούθησε,αλλά χάρις και στην γενναία αντίσταση του Σπράγκ,οι Αμερικανοί γλίτωσαν τη συντριβή.Και τέλος,όπως και ο Χάλσεϊ,ξεχνώντας τον λόγο γιά τον οποίο πήρε μέρος στη ναυμαχία,υπέθεσε ότι τα πλοία του αμερικανού ναυάρχου θα τον προλάβουν και ...έφυγε!Αντί γι’ αυτό,όφειλε να μπεί στον κόλπο του Λέιτε,αφού οι δυνάμες του Σπράγκ είχαν διασκορπιστεί η βυθιστεί,να σαρώσει το αμερικανικό προγεφύρωμα και εν ανάγκη να θυσιαστεί προκειμένου να επιτευχθεί ο βασικός στόχος του ιαπωνικού σχεδίου.Αλλά κατά πως φαίνεται οι εποχές των μεγάλων αποφάσεων είχαν περάσει πλέον ανεπιστρεπτί γιά τους Ιάπωνες ανώτατους αξιωματικούς.
Είναι πολύ χαρακτηριστικό το κλείσιμο της αναφοράς του ναυάρχου Σπράγκ γιά τα γεγονότα της ναυμαχίας στα στενά του Σαν Μπερναντίνο:’’Το γεγονός ότι επιβιώσαμε οφείλεται κατά τη γνώμη μου στην ολοκάθαρη μεροληψία του Μεγαλοδύναμου’’.
Μα πάνω απ’ όλα σημασία έχει κυρίως το τελικό αποτέλεσμα.Ο αυτοκρατορικός στόλος δεν θα ξανάβγαινε ποτέ στην ανοιχτή θάλασσα,η δε ναυτική του αεροπορία είχε ουσιαστικά τελειώσει μιά γιά πάντα.Οι Αμερικανοί θα κατελάμβαναν σιγά-σιγά τις Φιλιππίνες,θα απέκοπταν σχεδόν πλήρως (και με την βοήθεια του υποβρυχιακού τους στόλου) την επικοινωνία των νησιωτικών τμημάτων της αυτοκρατορίας καταδικάζοντας τον πληθυσμό και τις ένοπλες δυνάμεις της σε λιμοκτονία,τσακίζοντας την κυριαρχία τους στον δυτικό Ειρηνικό και κάνοντας γιά πρώτη φορά ορατό το τέλος του πολέμου.Ήταν η μεγαλύτερη αεροναυτική σύγκρουση που έγινε ποτέ στην παγκόσμια ιστορία καθώς και το λυκόφως των ‘’μεγάλων κανονιών’’ (θωρηκτά) στην ιστορία των ναυτικών συγκρούσεων.Η εποχή του αεροπλανοφόρου,που είχε αρχίσει να μεσουρανεί από το Μίντγουέι και δώθε και σηματοδοτεί με τον καλύτερο τρόπο την ναυτική ισχύ μιάς χώρας,συνεχίζεται μέχρι και τις μέρες μας...
Κείμενο - Επιμέλεια : Λευτέρης Ρουσέλης
Ο ΧΑΡΤΗΣ ΤΗΣ ΝΑΥΜΑΧΙΑΣ ,Η ΒΥΘΙΣΗ ΤΟΥ MUSHASHI ΚΑΙ Η ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΤΟΥ DOUGLAS MAC ARTHUR ΚΑΙ ΤΟΥ ΕΠΙΤΕΛΕΙΟΥ ΤΟΥ ΝΑ ΠΕΡΠΑΤΟΥΝ ΜΕΣΑ ΣΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ ΒΓΑΙΝΟΝΤΑΣ ΣΤΗΝ ΑΚΤΗ ΕΙΝΑΙ ΑΝΕΒΑΣΜΕΝΑ ΑΠΟ ΤΗΝ WIKIPEDIA
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου