Ναυμαχία της (χερσονήσου της) Γιουτλάνδης (Battle of Jutland,σύμφωνα με τους Βρετανούς) ή αλλιώς Ναυμαχία του (πορθμού του) Σκαγεράκη (Skagerrakschlacht,σύμφωνα με τους Γερμανούς),31/05/1916-01/06/
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Η Γιουτλάνδη είναι χερσόνησος της βόρειας Ευρώπης,που αποτελεί το μη νησιωτικό μέρος της Δανίας και βρίσκεται μεταξύ της Βόρειας Θάλασσας στα δυτικά και της Βαλτικής στα ανατολικά.Σε απόσταση περίπου 70 ναυτικών μιλίων από τις δυτικές ακτές της έλαβε χώραν η μεγαλύτερη ναυμαχία του Α΄ Π.Π και μία από τις μεγαλύτερες και σημαντικότερες στην ιστορία.Εκείνες τις δύο ημέρες αναμετρήθηκαν ο Μεγάλος Στόλος του Βασιλικού Ναυτικού του Ηνωμένου Βασιλείου (Grand Fleet) με επικεφαλής τον αρχιναύαρχο Τζέλικο (John Rushworth Jellicoe,1st Earl Jellicoe) και ο Στόλος Ανοικτής Θαλάσσης του Γερμανικού Αυτοκρατορικού Ναυτικού (Hochseeflotee) με επικεφαλής τον αρχιναύαρχο Σέερ (Reinhard von Scheer).Στην αναμέτρηση αυτή,την οποία οι Γερμανοί αποκαλούν ναυμαχία του Σκαγεράκη,από τον ομώνυμο πορθμό που χωρίζει τη Γιουτλάνδη από τη σκανδιναβική χερσόνησο,πήραν μέρος 250 πολεμικά πλοία (151 βρετανικά και 99 γερμανικά),τα οποία επάνδρωναν περισσότεροι από 60.000 αξιωματικοί,υπαξιωματικοί και ναύτες και από τις δύο πλευρές.Ποτέ ως τότε στην ιστορία δεν βρέθηκαν αντιμέτωπα τόσο πολλά και τόσο μεγάλα σκάφη,με τόσο μεγάλη δύναμη πυρός.
ΠΡΙΝ ΑΠΟ ΤΗ ΝΑΥΜΑΧΙΑ
Ο Α΄ Π.Π,ο οποίος είχε ξεσπάσει σχεδόν δύο χρόνια νωρίτερα,διέψευσε γρήγορα τις προσδοκίες των εμπλεκομένων για μια σύντομη επικράτηση ενός εκ των δύο συνασπισμών.Η κατάσταση αυτή ήταν ιδιαίτερα δυσάρεστη για τις Κεντρικές Δυνάμεις άρα και γιά την Γερμανία,η οποία είχε πλέον ν' αντιμετωπίσει τις δυνάμεις της Αντάντ (Entente Cordiale,Εγκάρδια Συννενόηση) σε τρία μέτωπα:Το ανατολικό απέναντι στην Ρωσία,το δυτικό ενάντια στους συνασπισμένους Γάλλους και Βρετανούς και τον ναυτικό αποκλεισμό στη Βόρεια Θάλασσα από τα πολεμικά σκάφη του Ηνωμένου Βασιλείου,ενώ η Αυστροουγγαρία είχε το βαλκανικό μέτωπο στα νοτιοανατολικά με τη Σερβία,το μέτωπο με την Ιταλία στο νότο αλλά και την από κοινού με τη Γερμανία αντιμετώπιση των Ρώσων στά ανατολικά.Η διάταξη αυτή των Κεντρικών δυνάμεων σε συνδυασμό με τα γεωγραφικά χαρακτηριστικά της κεντρικής Ευρώπης πρόσφερε ασφάλεια,συνεκτικότητα και καλή επικοινωνία μεταξύ των δύο αυτών βασικών δυνάμεων,αλλά και με τους δύο μικρότερους συμμάχους τους,Βουλγαρία και Οθωμανική Αυτοκρατορία.Όμως γιά τους ίδιους ακριβώς γεωγραφικούς λόγους,ο αποκλεισμός των Κεντρικών Δυνάμεων από τις ανοικτές θάλασσες είχε πολλές και σοβαρές συνέπειες στην πολεμική τους προσπάθεια.Κάθε εμπορικό πλοίο,ακόμη και όσα ύψωναν σημαίες ουδετέρων χωρών,υφίστατο νηοψία από τον βρετανικό στόλο,αν δε κατευθυνόταν προς γερμανικά λιμάνια,παρεμποδιζόταν και το φορτίο του κατάσχετο.Αυτό είχε ως αποτέλεσμα την οξεία έλλειψη πρώτων υλών για τη βιομηχανία αλλά και τροφίμων για τον πληθυσμό.Παράλληλα,ο αποκλεισμός οδήγησε σε διακοπή της επικοινωνίας με τις υπερπόντιες κτήσεις,με κίνδυνο να είναι αδύνατη η υπεράσπισή τους (όπως και έγινε τελικά,οι Γερμανοί απώλεσαν όλες τις αποικίες τους)
Η αρχική αντίδραση της Γερμανίας,η οποία ήταν η μόνη δύναμη που μπορούσε ν' αντιδράσει σ' αυτή την κατάσταση,ήταν η έναρξη υποβρυχιακού πολέμου.Μικρά και ευέλικτα,τα σκάφη αυτά περνούσαν ανάμεσα στα θαλάσσια ναρκοπέδια και με τις τολμηρές τους επιθέσεις κατά των συμμαχικών νηοπομπών δυσκόλευαν τον ανεφοδιασμό των αντιπάλων τους της Αντάντ,καταφέρνοντας σημαντικά πλήγματα εναντίον του εμπορικού τους στόλου.Τον ίδιο στόχο είχαν και τα μεμονωμένα ταχύτατα γερμανικά καταδρομικά που δρούσαν μέχρι τα πιό απομακρυσμένα σημεία της υδρογείου.Οι Βρετανοί έπρεπε να διασπείρουν τις δυνάμεις τους για να υπερασπίσουν τον μεγαλύτερο εμπορικό στόλο στον κόσμο,όπως ήταν τότε ο δικός τους.Παρά ταύτα,ο ναυτικός αποκλεισμός δεν χαλάρωνε.
ΤΟ ΓΕΓΟΝΟΣ
Η υπεροπλία του Βρετανικού Βασιλικού Ναυτικού δεν άφηνε την ψευδαίσθηση στο γερμανικό Ναυαρχείο ότι θα μπορούσε να επικρατήσει σε μία αποφασιστική ναυμαχία.Έτσι,κατάρτισε σχέδιο επιδρομών και βομβαρδισμών της ανατολικής ακτής της Βρετανίας από τα γερμανικά καταδρομικά μάχης.Οι Γερμανοί εκτιμούσαν ότι,υπό το βάρος της πίεσης της κοινής γνώμης,ο Μεγάλος Στόλος θα λάμβανε αμυντική διάταξη,η οποία θα οδηγούσε αναγκαστικά στη διασπορά των δυνάμεών του.Έτσι ο Στόλος Ανοικτής Θαλάσσης θα μπορούσε να δράσει εναντίον τμημάτων του Μεγάλου Στόλου και να επιτύχει τη σταδιακή φθορά του,η οποία με τη σειρά της θα οδηγούσε σε χαλάρωση του ασφυκτικού κλοιού που,αργά η γρήγορα,θα στραγγάλιζε την πολεμική προσπάθεια των Κεντρικών Δυνάμεων και θα τις οδηγούσε στην ήττα.
Ο Σέερ,χωρίς ν' απορρίπτει το σχέδιο βομβαρδισμού των ακτών,αναζήτησε κάτι ευρύτερο,το οποίο θα μπορούσε να επιφέρει ταχύτερα τ' αποτελέσματα που προσδοκούσε το γερμανικό Ναυαρχείο.Η τροποποίησή του προέβλεπε την έξοδο του στόλου σε δύο φάσεις.Τα καταδρομικά μάχης υπό την διοίκηση του ναυάρχου Χίπερ (Franz von Hipper),θα προσέγγιζαν τις ακτές της Νορβηγίας,ελπίζοντας ότι θα τραβούσαν την προσοχή των Βρετανών,οι οποίοι θα έστελναν επίσης μία από τις μοίρες καταδρομικών τους για να τ' αντιμετωπίσει.Θ' ακολουθούσαν τα ισχυρά θωρηκτά σε απόσταση 50 περίπου ναυτικών μιλίων,όχι όμως κοντά στις ακτές αλλά από την ανοικτή θάλασσα.Έτσι τα βρετανικά πλοία θα παγιδεύονταν μεταξύ διασταυρούμενων πυρών και θα καταστρέφονταν.Όμως οι κινήσεις του γερμανικού στόλου έγιναν αντιληπτές από τους Βρετανούς και ακολούθησε η έξοδος του μεγαλύτερου μέρους του δικού τους στόλου γιά την αντιμετώπισή τους.Τα αντίστοιχα βρετανικά καταδρομικά μάχης υπό την διοίκηση του ναυάρχου Μπίτι (David Richard Beatty,1st Earl Beatty),έσπευσαν προς αντιμετώπισιν των αντίστοιχων γερμανικών,ενώ τα μεγάλα θωρηκτά και των δύο στόλων,συνοδευόμενα από πολλά μικρότερα πολεμικά σκάφη ''μπήκαν στο χορό'',με αποτέλεσμα το διήμερο εκείνο ν' ακολουθήσει μία επικών διαστάσεων ναυμαχία που σε επίπεδο συμμετοχής πλοίων επιφανείας (χωρίς αεροπλανοφόρα) ήταν η μεγαλύτερη ναυμαχία που είδε ποτέ ο κόσμος...
ΤΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ
Το τέλος της ναυμαχίας βρήκε τον γερμανικό Στόλο Ανοικτής Θαλάσσης να έχει επιτύχει μία τακτική νίκη επί του βρετανικού Μεγάλου Στόλου ως προς τις απώλειες...Ο βρετανικός στόλος είχε 6094 νεκρούς,674 τραυματίες και 177 αιχμαλώτους,ενώ ο αντίστοιχος γερμανικός είχε 2551 νεκρούς και 507 τραυματίες.Οι Βρετανοί απώλεσαν πλοία συνολικής χωρητικότητας 113.300 τόνων (3 καταδρομικά μάχης,3 ελαφρά καταδρομικά,8 αντιτορπιλλικά),ενώ οι Γερμανοί πλοία συνολικής χωρητικότητας 62.300 τόνων (1 καταδρομικό μάχης,4 ελαφρά καταδρομικά,1 παλαιού τύπου θωρηκτό,5 τορπιλλακάτους).
Όμως το στρατηγικό αποτέλεσμα της ναυμαχίας έδωσε στό βρετανικό ναυτικό,παρά τις υπερδιπλάσιες απώλειες,ένα ξεκάθαρο προβάδισμα.Οι Γερμανοί δεν μπόρεσαν να διαχωρίσουν τον αντίπαλο στόλο,δεν μπόρεσαν να βομβαρδίσουν τις ακτές των βρετανικών νησιών,δεν μπόρεσαν να βγούν στην ανοικτή θάλασσα,δεν μπόρεσαν ν' αποκαταστήσουν τις θαλάσσιες επικοινωνίες τους,δεν μπόρεσαν ν' ανεφοδιαστούν διά θαλάσσης...Κοντολογής απέτυχαν σε όλους τους στόχους τους και ύστερα από την Γιουτλάνδη ο στόλος τους μπόρεσε να πραγματοποιήσει μόνο αποσπασματικές καταδρομικές επιχειρήσεις,οι οποίες δεν άλλαξαν τη μοίρα των Κεντρικών Δυνάμεων.Τον επόμενο χρόνο μάλιστα (1917),όταν και οι ΗΠΑ μπήκαν στον πόλεμο στο πλευρό των δυνάμεων της Αντάντ,το παιχνίδι χάθηκε οριστικά,αφού και τα γερμανικά υποβρύχια άρχισαν να βυθίζονται με πολύ ταχύτερο ρυθμό από πριν,ο δε Ατλαντικός Ωκεανός έγινε και πάλι ασφαλής γιά τους συμμάχους.
Συμπερασματικά λοιπόν,η συγκεκριμένη ναυμαχία επισφράγισε με τον πιο κατηγορηματικό τρόπο την κυριαρχία των Συμμάχων στις ανοικτές θάλασσες,γεγονός που επιτάχυνε τις εξελίξεις και οδήγησε γρηγορότερα στην οριστική ήττα τις Κεντρικές Δυνάμεις...
(Πρόσθετες πληροφορίες και χάρτες: https://en.wikipedia.org/wiki/
Κείμενο - Ερευνα : Λευτέρης Ρουσέλης
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου